Ondernemer en geldzaken

Jan Heemskerk, schrijver, ex-hoofdredacteur en gastspreker, sprak op een avond met relaties van Hank Kornman over Ondernemers en geldzaken en zijn persoonlijke ervaringen. Lees hieronder het hele verhaal:

Weet je wat een prestatiebon is? Geen sterveling die weet wat een prestatiebon is.  Troost je: ik wist het ook niet. Toch kreeg ik er eentje, in mijn mail, afgelopen zaterdagochtend op de bank, terwijl ik net vredig een slokje koffie wilde nemen.

De mail met de prestatiebon kwam van een opdrachtgever, voor wie ik elke maand een stukje schrijf, voor 250 euro, mag je best weten, en dan mag je meteen ook weten ik voor een lullige 250 euro geen ingewikkeld gelazer wil hebben. Ik wil een factuur sturen, of niet, helemaal prachtig, ik wil binnen twee weken worden betaald, nooit meer achter mijn poen aan moeten bellen, en eeuwige dank en liefde krijgen bovendien.

 Wat krijg ik? Stank voor dank. Een prestatiebon. Van Yvonne, van het secretariaat, in opdracht van Kim van de redactie, met het verzoek of ik hem wil tekenen, en samen met mijn factuur wil terugmailen maar info@ de administratie!

Wil ik dat? Nee, dat wil ik niet. Want ik stuur zelf geen facturen, ik betaal iemand om die facturen voor mij te sturen, en als ik nou alsnog allerlei malle prestatiebonnen moet gaan uitprinten, tekenen, inscannen en terugmailen, ben ik nog niets opgeschoten met die mevrouw die me dat werk uit handen neemt en zorgt dat ik geen halve werkdag zoet ben met tijdrovende zaken als prestatiebonnen.

Ik heb het wel eens omgerekend; als ik de tijd die ik bezig ben om alle administratieve handelingen inzake een gemiddelde lullige factuur af te handelen, ook bij de opdrachtgever in rekening zou brengen, kostte zo’n column geen 250, maar 2.278 euro, inclusief smartengeld, oppas, bloemen voor mijn vrouw, benzine voor het ritje naar de Huisartsenpost, omdat ik steken in mijn linkerarm kreeg en donkerpaars aanliep, de arts-assistent bij de Huisartsenpost, en de tijd die ik nodig had om mentaal weer van deze opdoffer bij te komen - je weet hoe wij creatieve mensen zijn, heel nerveus en breekbaar.

 En dan had ik naar deze opdrachtgever nota bene al eerder een heel ingewikkelde freelanceverklaring teruggestuurd, waarin ik - geloof ik - mijn ziel heb weggetekend en ze vrijwaar voor alles onder de zon en zweer op het graf van mijn moeder dat ik zelfstandig ben, en de werkgever nooit als werkgever zal beschouwen, zodat de belasting in geval van conflict altijd bij mij terechtkomt en nooit bij hen zal komen leuren om geld en ze altijd kunnen ontkennen dat ze me ooit hebben gezien terwijl ik mijn kinderen moet verkopen om de extra heffingen te kunnen betalen die me als het zwaard van Damocles boven het hoofd hangen.

Ik vertel jullie eerlijk: ik heb denk ik de afgelopen paar jaar voor minstens 5000 euro aan geleverde arbeid gewoon niet gefactureerd, omdat factureren zo gruwelijk ingewikkeld is en je op zoveel manieren als kleine zelfstandige wordt gepest en getreiterd dat het gewoon wel persoonlijk moet zijn, nou dan heb ik zoiets van steek dan die poen dan maar in je… en ik doe nooit meer iets voor jullie als het zo moet…

 En dat is dan het moment dat mijn vrouw me zachtjes heen en weer gaat wiegen en babyliedjes gaat zingen en dan kom ik langzaam weer tot mezelf - ik heb gewoon financiële PTSS - post traumatische stress stoornis. Ik heb formulierenvrees. Belastingtrauma. Hypotheekverlamming. Ik kan gewoon niet tegen geldzaken. Ik word er helemaal gek van, ik heb een echte pure fysieke weerzin tegen alles wat met geld te maken heeft, behalve het verdienen, maar zelfs dat nauwelijks, want ze komen het toch weer afpakken, of ze laten je weken, maanden bloeden en smeken tot je het eindelijk krijgt. Ze hebben me kapot gemaakt.

 Het zit ook in de familie hoor. Ik zie nog zo mijn arme vader lijkbleek een lelijke stropdas omknopen omdat hij op bezoek ‘moest’ bij de filiaalmanager van de Rabo om de hoek in Oudorp bij Alkmaar, waar we toen net waren komen wonen, het was waarschijnlijk gewoon om kennis te maken, dat ging toen zo, maar het zweet stond onder zijn oksels en ik denk dat hij dacht dat ze zijn hypotheekje van 13 echte procentjes kwamen afpikken, dat hij dat helemaal nooit had mogen krijgen en we nu in een versleten stacaravan op een braakliggend veldje zouden moeten wonen, en het was allemaal de schuld van mijn moeder, want die had een gat in haar hand en wilde boven haar stand wonen, maar zelf ooit een poot uitsteken ho maar.

 Mijn broer, die is nog erger, die raakt zo in paniek van blauwe enveloppen dat hij ze niet openmaakt en gewoon bruto leeft totdat ze aan de deur komen en de helft van zijn salaris in beslag nemen, niet een, maar nu al twee keer, ik dacht eerst gewoon dat hij zwakbegaafd was, maar nu begin ik te vermoeden dat hij ook gewoon de handdoek in de ring heeft gegooid en zich laat meedrijven op de stroom van waanzin.

Maar wij zijn niet de enige met financiële PTSS.

Op NU.nl: Erica Verdegaal, econoom van de NRC, zegt: 'De helft van de Nederlanders snapt helemaal niks van geld. Als ik een gok moet doen, zeg ik dat 10 procent van Nederland goed met geld kan omgaan. 40 procent redt zich aardig, en 50 procent snapt er helemaal niks van. Die 10 procent, zegt Verdegaal, dat zijn economen, mensen die ervoor hebben doorgeleerd en bovengemiddeld goed zijn met cijfertjes. De rest zijn gewone koekenbakkers die kansloos zijn verdwaald in de vijandige en ondoorzichtige financiële jungle.

Hoe komt dat nou allemaal? Dat weet mevrouw Verdegaal ook: Ze zegt: ‘Er zijn grofweg twee redenen te noemen waarom mensen in financiële problemen komen. De eerste is dat mensen niet geschikt zijn om met geld om te gaan. Rekenen, vooruitdenken, afgewogen keuzes maken en alles maar calculeren: dat zit genetisch niet in mensen.” De tweede reden is, volgens mevrouw Verdegaal, dat we ons in een verleidingseconomie bevinden. Iedereen wil je geld en er worden de slimste technieken gebruikt die er maar zijn om jou geld uit de zak te kloppen.

Ik weet dat de meeste adviseurs voor minder dan een vermogen van een miljoen hun bed niet uitkomen, en geloof me, ik heb ook een super hekel aan arme mensen, maar als je dit hoort, denk je toch: hier ligt een gigantisch potentieel!

Meer dan de helft van de bevolking snapt geen bal van geldzaken, wil er ook niks van snappen want vindt het eng of moeilijk, maar wordt intussen aan alle kanten gefopt door werkgevers, de overheid en slimme verleiders. En er is maar een partij die in staat tussen al die arme drommels zoals ik en de totale ondergang - en dat is de financieel adviseur!

Heb je wel echt in de gaten wat voor goudmijn dit is? Wat mensen er voor over hebben om hun zorgen over te dragen aan iemand die weet hoe alles werkt, en ze ook nog eens van advies kan dienen over overleven in de verleidingseconomie? Moeten jullie niet online cursussen financial survival gaan aanbieden om mensen weerbaar te maken? Met terugkomdag in de Jaarbeurshallen. Moeten we niet mooie blogs schrijven: ‘Alle stomme vragen over geld en de antwoorden waar je wat aan hebt, in gewone mensentaal’.

Mag ik in ieder geval via u de mensen die mij hebben geholpen - me pensioenadvies geven, mijn belastingaangifte doen, mijn facturen sturen en ook mijn - ja ook mijn prestatiebonnen in orde maken - bedanken dat ze me hebben gered en zorgen dat ik meestal zorgeloos door het leven stap? Dank u. Dank u, ga zo door en maak van deze wereld een betere plaats. En daar mag u dan best flink aan verdienen!